Trekken jongeren massaal weg uit Voerendaal?

“Uw stelling dat jongeren massaal wegtrekken uit Voerendaal, komt dus niet overeen met de migratiecijfers.”
College Burgemeester en Wethouders Gemeente Voerendaal, 2021

Een veelgehoord argument voor de grootschalige woningbouw op, onder andere de Groene Loper Kunrade, is: “Jongeren (tot 30 jaar) vertrekken massaal uit Voerendaal omdat woningen hier te duur zijn.” We hebben al eerder aangegeven dat de cijfers van de Provincie en stadsregio Parkstad niet vragen om grootschalige woningbouw, maar om herstructuring, bijvoorbeeld woningsplitsen of leegstand invullen. Dure nieuwbouw, die overigens alsmaar duurder wordt, lost daarnaast het probleem van de hoge woningprijzen voor de Voerendaalse jongeren niet op.

Nu rijst de vraag, klopt het inderdaad dat jongeren massaal wegtrekken uit Voerendaal? En zo ja, waardoor komt dat en wat kunnen we hieraan doen?

145 jongeren vertrokken in 10 jaar tijd
Om deze vraag te beantwoorden kunnen we simpelweg kijken naar de tabel “Verhuisde personen; geslacht, leeftijd en regio per maand” van het CBS. De gegevens van Voerendaal kunnen we vergelijken met die van andere Parkstadgemeentes. In de tabel hieronder hebben we de jongeren 20-30 vertrekken uit de gemeente afgetrokken van het aantal dat zich er heeft gevestigd. Een negatief getal betekent dus dat er meer jongeren zijn vertrokken dan er terugkwamen (een negatief migratiesaldo). We zien hieronder een heel gevarieerd beeld in alle Parkstadgemeentes onderling, maar ook over de jaren heen.

Voor Voerendaal zien wij bijvoorbeeld dat er vorig jaar 50 jongeren meer vestigden dan er vertrokken. In 2022 vetrokken er daarentegen 66 jongeren. Er zijn drie Parkstadgemeentes met een positief migratiesaldo over deze periode van 10 jaar; Heerlen, Kerkrade en Simpelveld.

Jaar	Voerendaal	Beekdaelen*	Brunssum	Heerlen	Kerkrade	Landgraaf	Simpelveld
2015	-1		28	86	-95	28	114
2016	14		11	-55	44	11	-44
2017	-45		-66	89	75	-66	23
2018	-22		7	29	-16	7	36
2019	4	34	-76	95	58	-42	53
2020	-15	-1	36	74	46	35	109
2021	-30	-54	89	106	57	35	141
2022	-66	-21	-50	154	37	-71	83
2023	-34	-44	-25	161	-63	-69	92
2024	50	-22	-8	31	105	-30	1
	-145	-108	-54	770	248	-162	608

Het migratiesaldo van jongeren -1,4%
Deze cijfers zeggen natuurlijk niet alles. -145 voor Voerendaal is iets heel anders dan -162 voor Landgraaf, dat een veel grotere gemeente is. In de tabel hieronder is het migratiesaldo afgezet tegen het aantal jongeren van 20-30 jaar in de betreffende gemeente. We zien hier dat inderdaad in Voerendaal procentueel meer jongeren verhuizen dan in de andere gemeentes, maar gemiddeld over de laatste 10 jaar is migratiesaldo ten opzichte van het totaal aantal jongeren in de gemeente -1,4%.
Daarnaast valt Simpelveld hier in positieve zin op. Als ja als gemeente wilt leren hoe je een vestigingsklimaat voor jongeren creëert, ga dan kijken in Simpelveld!

Jaar	Voerendaal	Beekdaelen*	Brunssum	Heerlen	Kerkrade	Landgraaf	Simpelveld
2015	-0,09%		0,95%	0,81%	-1,99%	0,75%	11,15%
2016	1,32%		0,38%	-0,52%	0,96%	0,30%	-4,38%
2017	-4,26%		-2,29%	0,86%	1,67%	-1,82%	2,36%
2018	-2,15%		0,25%	0,29%	-0,36%	0,19%	3,87%
2019	0,39%	1,03%	-2,71%	0,94%	1,31%	-1,17%	5,72%
2020	-1,42%	-0,03%	1,31%	0,73%	1,04%	0,98%	11,98%
2021	-2,88%	-1,62%	3,23%	1,05%	1,30%	1,00%	15,41%
2022	-6,50%	-0,64%	-1,78%	1,53%	0,86%	-2,08%	8,79%
2023	-3,53%	-1,32%	-0,92%	1,60%	-1,44%	-2,00%	9,45%
2024	5,15%	-0,67%	-0,29%	0,30%	2,46%	-0,87%	0,11%
Gem.	-1,40%	-0,54%	-0,19%	0,76%	0,58%	-0,47%	6,45%

Waarom vertrekken jongeren?
Het is een feit dat jongeren vaak verhuizen. En de redenen om te verhuizen zijn heel divers. Beschikbaarheid van de juiste woningen speelt hier ongetwijfeld een rol in. Maar daarnaast zijn er vele andere factoren; studie, een baan (of werkgelegenheid), de liefde, andere sociale factoren, etc. Al deze factoren hebben ertoe geleid dat er de afgelopen 10 jaar 1.697 jongeren tussen de 20 en 30 jaar Voerendaal verlieten, maar er kwamen in diezelfde periode 1.552 jongeren in deze leeftijdscategorie voor terug, door diezelfde factoren. Daar zullen ook jongeren tussen zitten die een tijdje buiten de gemeente hebben gewoond en weer terugkeren, maar ook nieuwe, verse gezichten.

Wat kunnen we hieraan doen?
Verhuizen voor studie, werk of de liefde zijn dingen die nu eenmaal gebeuren. Hoewel er veel redenen zijn om te verhuizen, zijn er ook jongeren die noodgedwongen vertrekken uit de gemeente omdat er geen betaalbare woonruimte te vinden is. Daar moeten we iets aan doen. In de gemeente ontstaat er in de komende jaren een overschot aan Grondgebonden woningen (310-480), met name koop, maar ook sociale huur (0-190), blijkt uit gegevens van het Woonbehoefteonderzoek van stadsregio Parkstad.

Daarnaast ontstaat er een tekort aan nultredewoningen en appartementen zonder lift. Deze twee verschillende problemen kunnen elkaar (deels) opheffen, bijvoorbeeld door het splitsen van woningen makkelijker te maken. De gemeente kan hieraan bijdragen door het faciliteren in regelgeving, informatie te verschaffen en, op Parkstadniveau, financiële middelen in te zetten die gebruikt worden om onrendabele nieuwbouw te compenseren. Dit is geld dat normaal gesproken aan projectontwikkelaars wordt betaald.
Het splitsen van woningen kan zowel door een volledige splitsing, waarbij zowel de onder- als bovenwoning als benedenwoning van buiten betreden kunnen worden. Alsook een splitsing waarbij de hal gedeeld blijft. Ook hospitaverhuur is een mogelijkheid die gestimuleerd kan worden.
Hiermee zijn veel sneller betaalbare woningen te creëren voor jongeren dan met grootschalige, dure nieuwbouw, die bovendien een grote invloed heeft op de natuur, leefbaarheid en ons cultureel erfgoed.

* De gemeente Beekdaelen is pas in 2019 ontstaan