Tussen Trends en Ambities

Op 1 september verscheen het nieuwe Woningbehoefteonderzoek 2025 van de Provincie Limburg. Met dit rapport in de hand riepen verschillende personen “de krimp is voorbij, er moeten woningen in Voerendaal komen”. Daarbij wordt het verschil tussen de trend (krimp) een ambitie (groei) voor het gemak even vergeten. Laten we eens genuanceerd naar de gegevens in dit rapport kijken.

Ambities zijn mooi, ze geven je een doel, iets om naar toe te werken. Maar ambities worden maar al te vaak niet (geheel) behaald, zeker wanneer ze erg afhankelijk zijn van factoren die je niet in de hand hebt. En ook als je het wel voor het grootste deel in de hand hebt, is het verstandig om eerst te werken aan de randvoorwaarden van de ambitie, voordat je rigoureuze, onomkeerbare acties onderneemt. Als je de ambitie hebt om een marathon te rennen, is het verstandig om te gaan trainen en misschien eens een halve marathon te rennen, voor je je halve huis sloopt om op een prominente plek een prijzenkast neer te zetten.

In dat licht bekijken we ook het nieuwe woonbehoefteonderzoek. De provincie wil graag jonge mensen behouden en nieuwe mensen aantrekken, dat is de ambitie waarvoor nu gebouwd wordt. Dat is een mooie ambitie, die ook de vergrijzing deels zal tegengaan. Er zitten momenteel in Zuid-Limburg ook al 3.720 woningen in de fase bouw gestart of vergunning gegund – pijplijn. Dat is ongelofelijk veel, zeker wanneer je de onzekerheid van de groei meeneemt en de herstructureringsopgave die er ligt.

Het nieuwe Woonbehoefteonderzoek gaat uit van een aantal scenario’s. Bij twee van de scenario’s die worden genoemd is er, over de gehele provincie, sprake van groei in het aantal huishoudens (zie de grafiek).

De uitkomst van deze scenario’s is echter niet gelijkmatig verspreid over de provincie. In de bijlage Separate notitie woonbehoefte tot en met 2034 kunnen we dit in detail zien voor de periode 2024-2035, zie onderstaande tabel. De bandbreedte voor Zuid-Limburg is tussen de -10.190 en +10.705. Het gemiddelde van de 4 scenario’s is negatief, Krimp dus. Roepen dat de krimp, voor Zuid-Limburg, is afgewend, is op grond van de gegevens in het Woonbehoefteonderzoek, toch minstens voorbarig te noemen. Ook binnen Zuid-Limburg zullen de vier verschillende scenario’s per gemeente erg verschillen, bijvoorbeeld Maastricht versus Parkstad, echter deze details staan niet in het rapport. 

	Progneff2023	Primos2024	huidige migratietrend	WLO-Hoog
Noord-Limburg	+6.340 (+5%)	+5.315 (+4%)	+12.700 (+10%)	+16.615 (+13%)
Midden-Limburg	+3.335 (+3%)	+2.945 (+3%)	+8.235 (+7%)	+11.605 (+10%)
Zuid-Limburg	-8.645 (-3%)	-10.190 (-3%)	+1.635 (+1%)	+10.705 (+4%)

Om het hoogste ambitieniveau te bereiken moet er veel op zijn plaats vallen, met name qua werkgelegenheid. Het succes van de Brightlands Campussen speelt hier in een belangrijke rol. Voor onze hoek van de provincie is dit, met name, de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen. Daarnaast wordt er gehoopt op de komst van de Einstein Telescoop. Naar verwachting wordt de keuze hiervoor in 2026 gemaakt; het lijkt verstandig hier op nog niet vooruit te lopen. Die keuze is namelijk vooral politiek, waarbij Duitsland waarschijnlijk gaat lobbyen voor de redelijk recente kandidaat Saksen.

Waar verder geen rekening mee lijkt te zijn gehouden is de invloed die AI zal hebben op de werkgelegenheid. Er zullen hierdoor bepaalde banen nagenoeg verdwijnen, maar ook nieuwe ontstaan (wat dat betreft hebben we met de Brightlands Smart Services Campus mogelijk iets moois in handen).

Voor Parkstad speelt echter nog een belangrijke ontwikkeling bij de (een van de) grootste werkgevers in Parkstad, die niet in deze gegevens terugkomt, namelijk: Het Ziekenhuis…. Het in 2023 aangekondigd voornemen om rond 2030 het aantal bedden in Heerlen flink te reduceren zal een weerslag hebben op de werkgelegenheid in Parkstad. Het is te hopen dat deze voorgenomen inkrimping van het ziekenhuis niet doorzet.

Dus samengevat: NEE, uit het nieuwe Woningbehoefteonderzoek van de provincie blijkt zeker niet dat de krimp voorbij is. Wat in alle vier de scenario’s wél nodig is, is herstructurering. Daar schreven we al eerder over en we komen hier binnenkort nog eens op terug.